Otchłań: Głębia tajemnic i religijnych rozważań

Otchłań w literaturze: Od Dantego do współczesnych autorów

Otchłań, jako motyw literacki, od zawsze budziła silne emocje i była inspiracją dla wielu pokoleń twórców. Z biegiem czasu jej znaczenie ewoluowało, zmieniając się w zależności od kontekstu historycznego, społecznego i religijnego. Od średniowiecznych wyobrażeń o piekle w „Boskiej komedii” Dantego Alighieri, po współczesne interpretacje tego motywu, otchłań pozostaje symbolem ludzkiego cierpienia, zagubienia i poszukiwania sensu w świecie pełnym sprzeczności.

Otchłań w średniowieczu: Piekło Dantego

Najważniejszym punktem odniesienia w historii literatury, jeśli chodzi o motyw otchłani, jest bez wątpienia „Piekło” Dantego, pierwsza część jego wielkiego dzieła „Boskiej komedii”. Dante Alighieri w swojej wizji otchłani stworzył rozbudowaną topografię piekła, w której grzesznicy zostają ukarani za swoje przewiny. W jego dziele piekło jest miejscem niekończących się cierpień, gdzie każda kraina jest dedykowana innemu rodzajowi grzechu. Piekło Dantego jest nie tylko przestrzenią mąk, ale także symboliczną podróżą przez wewnętrzne ciemności, które ma na celu oczyszczenie duszy. Warto zauważyć, że otchłań w literaturze średniowiecznej ma wymiar zarówno dosłowny, jak i metaforyczny. Jest to miejsce, do którego zstępuje Dante, aby doświadczyć bólu i kar, które czekają na dusze po śmierci. Jako reprezentacja boskiej sprawiedliwości, otchłań jest przestrzenią, w której nie ma miejsca na litość czy wybór. Jest to świat, w którym człowiek zostaje postawiony w obliczu swojego życia i czynów, które rzekomo zaważyły o jego wiecznym losie.

Otchłań w romantyzmie: Obraz cierpienia i samotności

W romantyzmie motyw otchłani zyskał nowe znaczenie, stając się symbolem ludzkiego cierpienia, alienacji i wewnętrznego rozdarcia. Poezja romantyczna zaczęła ukazywać otchłań jako przestrzeń nie tylko po śmierci, ale także w kontekście ludzkiego życia i emocji. Bolesław Leśmian w swoim wierszu „Otchłań” przedstawia obraz duszy pogrążonej w rozpaczy, poszukującej spokoju, ale także zrozumienia własnego miejsca w świecie. Leśmian opisuje otchłań jako przestrzeń głęboką, w której człowiek zmaga się ze swoją tożsamością i z tym, co go otacza. Motyw otchłani w romantyzmie jest związany z introspekcją i poszukiwanie sensu życia w świecie pełnym sprzeczności. Bohaterowie literaccy tego okresu często zmagają się z samotnością i wyobcowaniem. W utworach takich jak „Przepaść Pana Cogito” Zbigniewa Herberta, otchłań symbolizuje wewnętrzną pustkę, z którą człowiek staje twarzą w twarz, próbując znaleźć odpowiedzi na fundamentalne pytania o życie i śmierć.

Otchłań w literaturze współczesnej: Metafora niepokoju i chaosu

Współczesna literatura, mimo że odchodzi od tradycyjnych obrazów piekła, często wykorzystuje motyw otchłani w kontekście wewnętrznego kryzysu i niepokoju. Autorzy tacy jak Franz Kafka w swoich dziełach kreują przestrzenie otchłani, które są wynikiem wewnętrznych dylematów bohaterów oraz ich niezdolności do znalezienia miejsca w zglobalizowanym i coraz bardziej chaotycznym świecie. Motyw otchłani w tej literaturze nie jest już wyłącznie związany z karą za grzechy, lecz jest symbolem poczucia zagubienia, alienacji i niepewności. Współczesne interpretacje otchłani skupiają się na lękach egzystencjalnych i kondycji ludzkiej w obliczu postępującej technologizacji świata. Otchłań staje się przestrzenią nie tylko fizyczną, ale i psychiczną, w której bohaterowie borykają się z nieuchronnością swoich losów, poczuciem braku sensu oraz nieustanną walką o przetrwanie w świecie, który wydaje się ich przytłaczać.

Otchłań jako symbol przemiany

Otchłań w literaturze nie zawsze jest przedstawiana wyłącznie jako miejsce cierpienia. W wielu dziełach staje się ona także symbolem przemiany i oczyszczenia. Przechodzenie przez otchłań może oznaczać zarówno upadek, jak i zmartwychwstanie, stanowiąc drogę do odrodzenia duchowego. Takie interpretacje motywu otchłani znajdziemy chociażby w literaturze mistycznej czy filozoficznej, gdzie otchłań jest miejscem, które pozwala bohaterowi na refleksję nad swoim życiem, a często także na jego ostateczną przemianę.

• Motyw otchłani w średniowieczu: Przedstawienie piekła jako miejsca kar za grzechy.
• Romantyzm: Otchłań jako symbol cierpienia, samotności i wewnętrznych dylematów bohaterów.
• Współczesne interpretacje: Otchłań jako przestrzeń wewnętrznych lęków i chaosu.
• Otchłań jako symbol przemiany: Motyw oczyszczenia i odrodzenia.

Od limbus do piekła: Historia otchłani w religiach

Wielu ludzi w historii ludzkości zadawało sobie pytanie o to, co dzieje się z duszami po śmierci. W religiach monoteistycznych, zwłaszcza chrześcijaństwie, rozwinęła się koncepcja otchłani, miejsca oczekiwania na ostateczny sąd. Ta idea nie była jednak jednolita i zmieniała się na przestrzeni wieków, przyjmując różne formy. Jednym z bardziej kontrowersyjnych aspektów tej koncepcji był limbus, miejsce, które w tradycji katolickiej miało być przeznaczone dla dusz zmarłych dzieci, które nie zostały ochrzczone. Z kolei w teologii chrześcijańskiej zstąpienie do piekieł, czy też inaczej – zstąpienie do otchłani, stanowiło fundamentalny element soteriologii, który ukazywał triumf Chrystusa nad śmiercią. W tej sekcji przyjrzymy się ewolucji tej koncepcji i jej znaczeniu w różnych tradycjach religijnych.

1. Limbus i jego rola w teologii katolickiej

Termin „limbus” w teologii katolickiej odnosi się do miejsca, które przez wieki było uznawane za przeznaczone dla dusz dzieci zmarłych bez chrztu. W tradycji katolickiej limbus był traktowany jako „granica” między piekłem a niebem. Dusze, które tam trafiały, nie były potępione, ale także nie mogły dostąpić chwały nieba. Warto zauważyć, że doktryna ta była szeroko akceptowana aż do XX wieku. Z czasem jednak pojawiły się głosy sprzeciwu, a w 2007 roku Międzynarodowa Komisja Teologiczna wydała dokument, który de facto odrzucał teorię limbusu, sugerując, że Bóg pragnie zbawienia wszystkich dusz, w tym także dzieci, które nie zostały ochrzczone. Mimo tego, wciąż istnieje przestrzeń dla teologicznych spekulacji na temat losu tych dusz, które nie miały okazji przyjąć sakramentów.

2. Zstąpienie Chrystusa do otchłani: Przesłanie soteriologiczne

Jednym z kluczowych momentów w chrześcijańskiej historii zbawienia jest zstąpienie Chrystusa do piekieł, które miało miejsce po Jego śmierci na krzyżu. W tym kontekście Otchłań, czyli Hades, była miejscem, gdzie przebywały dusze sprawiedliwych, oczekujących na zbawienie. Zstąpienie Chrystusa miało na celu wyzwolenie tych dusz i otwarcie bram nieba. W Piśmie Świętym znajdujemy kilka odniesień do tego wydarzenia, a jego interpretacja zmieniała się na przestrzeni wieków. W tradycji katolickiej to zstąpienie uznawane było za akt triumfu nad śmiercią, który ukazuje moc Chrystusa, pokonującego wszelkie siły zła. To wydarzenie ma ogromne znaczenie soteriologiczne, ponieważ wskazuje na zbawienie nie tylko ludzi żyjących, ale także tych, którzy odeszli przed czasem zbawienia.

3. Otchłań w innych religiach: Porównanie z religią judeochrześcijańską

W różnych religiach świata możemy znaleźć podobne koncepcje dotyczące życia po śmierci. W judaizmie, choć brak jest jednolitego obrazu życia po śmierci, istnieją odniesienia do Hadesu, czyli miejsca, gdzie dusze zmarłych oczekują na zmartwychwstanie. W starożytnym Egipcie wierzono, że dusze trafiają do zaświatów, gdzie są poddawane sądowi, który decyduje o ich dalszym losie. Natomiast w islamie istnieje koncepcja „barzakh”, czyli przestrzeni między życiem a ostatecznym dniem sądu, gdzie dusze oczekują na swoje przeznaczenie. Choć każda z tych religii ma inne podejście do tematu życia po śmierci, wspólnym elementem jest przekonanie o istnieniu przestrzeni, w której dusze oczekują na ostateczny sąd lub zbawienie.

4. Zmiany w teologii katolickiej: Od limbusu do nadziei zbawienia

Teoria limbusu, choć przez wieki była powszechnie akceptowana, z czasem zaczęła być coraz bardziej kwestionowana. Współczesna teologia katolicka nie mówi już o limbusie w tradycyjnym rozumieniu, ale raczej o nadziei zbawienia dla dzieci zmarłych bez chrztu. W Katechizmie Kościoła Katolickiego (KKK) zmienia się także ton nauczania na temat tego, co dzieje się z duszami, które nie miały okazji przyjąć sakramentów. Zamiast kategorycznych stwierdzeń o ich potępieniu, pojawia się nadzieja na ich zbawienie. Zmiany te są wynikiem głębszego zrozumienia Bożego miłosierdzia i pragnienia zbawienia wszystkich dusz. Warto zauważyć, że ta zmiana nie oznacza całkowitego odrzucenia tradycji, ale jej reinterpretację w kontekście współczesnych wyzwań teologicznych.

Czy otchłań to tylko pojęcie religijne? Współczesne interpretacje

Otchłań, termin używany zarówno w kontekście religijnym, jak i w szerokim spektrum kulturowym, posiada bogate i wieloaspektowe znaczenie. Choć w tradycyjnym rozumieniu jest ściśle związana z pojęciami religijnymi, współczesne interpretacje tego terminu sięgają daleko poza granice religii, wkraczając w obszary filozofii, psychologii, kultury popularnej oraz nauk przyrodniczych. W niniejszym artykule przyjrzymy się, w jaki sposób otchłań funkcjonuje w współczesnym dyskursie, przekraczając granice tradycyjnych pojęć teologicznych.

Otchłań w kontekście religijnym

W religijnych tradycjach, zwłaszcza w chrześcijaństwie, otchłań była od wieków postrzegana jako miejsce potępienia i cierpienia dusz. W teologii katolickiej pojęcie otchłani związane jest z ideą oczekiwania na zbawienie, zwłaszcza przed Zmartwychwstaniem Chrystusa. Otchłań była przestrzenią, w której dusze zmarłych czekały na wyzwolenie. Z kolei w tradycji judeochrześcijańskiej pojmowanie tego miejsca zmieniało się w zależności od historycznych interpretacji Pisma Świętego i rozwoju doktryn o zbawieniu. Otchłań w Biblii bywa przedstawiana jako limbus – przestrzeń, w której dusze nie doświadczają jeszcze pełni życia wiecznego, lecz pozbawione są kontaktu z Bogiem, co stanowi istotny aspekt w naukach eschatologicznych.

Interpretacje filozoficzne: otchłań jako metafora

Współczesne podejście do pojęcia otchłani nie ogranicza się tylko do religii, ale rozciąga się na obszar filozofii, gdzie otchłań jest traktowana jako metafora głęboko ukrytych, niepojętych aspektów ludzkiego doświadczenia. Filozofowie, tacy jak Kierkegaard, odnosili się do otchłani w kontekście egzystencjalnym – otchłań stała się przestrzenią niepewności, lęku i nieznanych zagrożeń. Przez pryzmat tej metafory, otchłań może być postrzegana jako symbol strefy, w której człowiek konfrontuje się z własnym lękiem przed nieznanym i nieosiągalnym, w obliczu którego nie ma ostatecznych odpowiedzi. Może także reprezentować punkt, w którym jednostka doświadcza najgłębszych kryzysów egzystencjalnych, w którym przychodzi jej zmierzyć się z własnymi lękami i ograniczeniami.

Otchłań w psychologii: przestrzeń wewnętrznej ciemności

W psychologii, szczególnie w psychoanalizie, otchłań jest często używana jako symbol nieświadomości. Zgodnie z teorią Carla Junga, otchłań reprezentuje obszar psychiki, do którego człowiek nie ma dostępu w pełni świadomym umysłem. Jest to miejsce, w którym skrywane są nasze najgłębsze lęki, traumy oraz nieprzepracowane emocje. Z psychologicznego punktu widzenia otchłań to przestrzeń, w której jednostka może doświadczyć swoistego „upadku” do własnych nieświadomych lęków i przeżyć. Przełamanie tej ciemności, podobnie jak w mitologicznych i religijnych obrazach, może prowadzić do oświecenia i transformacji osobowości. Taka interpretacja otchłani pokazuje, że nie chodzi tu tylko o fizyczne zstąpienie w głąb ziemi, ale o podróż w głąb własnej psychiki.

Otchłań w kulturze popularnej i literaturze

Motyw otchłani jest także powszechnie obecny w literaturze i kulturze popularnej. W klasycznych dziełach literackich, takich jak „Boska Komedia” Dantego, otchłań pełni rolę nie tylko przestrzeni kar, ale także symbolu moralnych i duchowych zagubień. Współczesne interpretacje tego motywu, takie jak w powieściach fantastycznych czy filmach science fiction, ukazują otchłań jako miejsce zagrożenia, gdzie bohaterowie stawiają czoła nieznanym niebezpieczeństwom. Przykładem może być książka „Piekło” Dantego, która przedstawia piekielną otchłań jako metaforę ludzkiej wędrówki przez cierpienie, grzech i oczyszczenie. W takim kontekście otchłań może być rozumiana jako przestrzeń, w której konfrontacja z własnymi demonami prowadzi do wyzwolenia lub zagłady.

Współczesne rozumienie otchłani w naukach przyrodniczych

Ostatnio pojęcie otchłani zyskało również znaczenie w kontekście nauk przyrodniczych. W astronomii otchłań może odnosić się do czarnych dziur – regionów przestrzeni, w których grawitacja jest tak silna, że nic, nawet światło, nie może z nich uciec. To nowe rozumienie otchłani w fizyce kwantowej nadaje temu pojęciu wymiar kosmiczny, ukazując je jako miejsce nieznane, nieosiągalne, pełne tajemnic. Otchłań w tym przypadku staje się niemal fizyczną przestrzenią, w której czas i przestrzeń ulegają całkowitej transformacji. Dla nauki, otchłań to symbol nie tylko nieznanych przestrzeni w kosmosie, ale także granic naszej wiedzy o wszechświecie.

współczesnych interpretacji otchłani

Współczesne rozumienie otchłani wykracza daleko poza tradycyjnie religijne ramy. Dziś otchłań jest zarówno symbolem osobistego, jak i zbiorowego kryzysu, a także przestrzenią, w której odbywają się procesy głębokiej transformacji, nie tylko w wymiarze duchowym, ale także psychologicznym, kulturowym i naukowym. Otchłań stała się zatem jednym z najpotężniejszych symboli, które mogą przybierać różnorodne znaczenia w zależności od kontekstu – od religijnego, przez egzystencjalny, aż po kosmiczny. Współczesne interpretacje tego pojęcia oferują bogaty wachlarz możliwości dla dalszej refleksji i analiz, które pozwalają na nowe spojrzenie na nasze miejsce we wszechświecie i granice naszej wiedzy.

Symbolika otchłani w literaturze i kulturze

Motyw otchłani w literaturze oraz kulturze od wieków pełni ważną rolę jako symbol, który łączy w sobie elementy tajemnicy, grozy, a także duchowego odrodzenia. Wykorzystywany w różnych kontekstach, od mitologii po literaturę współczesną, otchłań jest przestrzenią, która przekracza granice dosłowne i staje się metaforą ludzkich emocji, duchowych poszukiwań oraz wewnętrznych zmagań. Poniżej przedstawiamy analizę symboliki otchłani w literaturze i kulturze, z uwzględnieniem jej różnych aspektów.

1. Otchłań jako przestrzeń duchowego zejścia

W wielu kulturach otchłań przedstawiana jest jako miejsce, w którym człowiek lub dusza musi stawić czoła nieznanemu, często spotykając się z zagrożeniem lub śmiercią. W „Boskiej Komedii” Dantego Alighieri, piekło jest ukazane jako otchłań, w której grzesznicy cierpią za swoje winy. Piekło to miejsce mroczne, pełne cierpienia, w którym dusze potępione spadają w głąb ziemi, przechodząc przez kolejne kręgi, każdy głębszy i bardziej surowy od poprzedniego. Struktura piekła w dziele Dantego ma charakter spiralny, co podkreśla stopniowe pogłębianie się cierpienia i oddalanie od Boga.

2. Otchłań w mitologii i jej symbolika kosmogoniczna

W mitologiach różnych kultur otchłań pełni również rolę kosmogoniczną, będąc pierwotną przestrzenią z której wyłaniają się świat oraz życie. W mitologii greckiej Tartarus, najgłębsza część Hadesu, była miejscem, w którym karani byli najwięksi zbrodniarze, jak Tytani. Jednocześnie Tartarus pełnił funkcję wyjścia z pierwotnego chaosu. W mitologii nordyckiej pojęcie otchłani odnosi się do Ginnungagap, pustki między dwoma pierwotnymi żywiołami, lodem i ogniem, z której narodził się świat. W mitologii egipskiej otchłań jest utożsamiana z Nun, pierwotnym oceanem chaosu, z którego wyłaniają się pierwsze bóstwa, w tym Ra, który podróżuje przez otchłań nocą, symbolizując cykl życia, śmierci i odrodzenia.

3. Otchłań jako symbol wewnętrznych zmagań i samotności

Motyw otchłani często ukazuje się jako symbol wewnętrznego kryzysu, zagubienia lub duchowego cierpienia. W polskiej literaturze dekadenckiej otchłań jest często obecna jako metafora alienacji i poczucia beznadziei. Przykładem może być twórczość Bolesława Leśmiana, w której pojawia się motyw otchłani jako przestrzeni, z którą nie potrafi się zjednoczyć podmiot liryczny. Otchłań w tych utworach to miejsce nie tylko fizycznego oddalenia od innych ludzi, ale także przestrzeń, która odzwierciedla brak sensu, wyobcowanie i tęsknotę za czymś nieosiągalnym.

4. Otchłań jako przestrzeń przemiany i nadziei

Choć otchłań jest często miejscem grozy i ciemności, niekiedy jest również przedstawiana jako przestrzeń, w której dochodzi do duchowej przemiany i odrodzenia. W wielu dziełach literackich otchłań jest miejscem, w którym bohater staje twarzą w twarz z własnymi lękami, aby zyskać nowe zrozumienie siebie i świata. Tego typu przemiana jest szczególnie widoczna w literaturze egzystencjalnej, w której postacie przechodzą przez wewnętrzną otchłań, by ostatecznie odnaleźć sens życia. Jest to przykład ukazania otchłani nie tylko jako symbolu strachu, ale również jako przestrzeni, w której możliwa jest odnowa i wyzwolenie.

roli otchłani w literaturze i kulturze

• Otchłań jako miejsce mroczne, pełne grozy, często utożsamiane z piekłem lub innymi formami duchowego cierpienia.
• Otchłań w mitologiach jako pierwotna przestrzeń z której wyłania się życie i porządek kosmiczny.
• Otchłań jako metafora wewnętrznej walki, samotności i alienacji w literaturze dekadenckiej.
• Otchłań jako przestrzeń duchowego odrodzenia i przemiany, będąca źródłem nadziei.

Otchłań – Symbolika i znaczenie w kulturze, filozofii i literaturze

Otchłań to słowo, które wywołuje silne emocje i budzi wyobraźnię. Jest to termin, który ma wiele znaczeń, zarówno dosłownych, jak i metaforycznych. Od głębin oceanu po najciemniejsze zakamarki ludzkiej duszy, otchłań symbolizuje przestrzenie niezgłębione, tajemnicze i często niebezpieczne. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest otchłań w różnych kontekstach, jak zmieniała się jej interpretacja na przestrzeni wieków oraz jaką rolę odgrywa w sztuce, literaturze i religii.

1. Etymologia i definicja

Słowo otchłań pochodzi od czasownika otchłaniać, który oznacza „pochłaniać”, „wciągać w coś głębokiego”. To wyraz związany z bezdennością, przestrzenią bez dna, którą trudno sobie wyobrazić. W języku polskim może oznaczać zarówno dosłowną głębię, jak np. otchłań oceanu, jak i przepaść duchową, taką jak otchłań ludzkiej duszy. Otchłań symbolizuje więc ogromną pustkę, coś, co wciąga i nie pozwala się wydostać. Często jest to pojęcie wyolbrzymiane, mające na celu podkreślenie czegoś niepojętego, nieosiągalnego, niewyobrażalnego.

2. Otchłań w literaturze i sztuce

Motyw otchłani jest obecny w literaturze od wieków. W klasycznych dziełach, takich jak Boska Komedia Dantego, otchłań symbolizuje piekło – miejsce wiecznego potępienia. To w tym kontekście otchłań stała się synonimem cierpienia, strachu oraz nieodwracalnej zguby. W literaturze romantycznej motyw otchłani jest często używany jako metafora wewnętrznych rozterek bohaterów, którzy czują się zagubieni, niezdolni do poradzenia sobie z własnymi emocjami i przeznaczeniem. W sztuce, zwłaszcza w malarstwie, otchłań często pojawia się w przedstawieniach nieziemskich krajobrazów, dramatycznych scen wojennych czy wizjach apokaliptycznych. Artyści poszukujący symbolicznych przedstawień chaosu i niepewności wykorzystują otchłań, aby ukazać lęk, zagubienie i dążenie do zrozumienia rzeczywistości. Zmienia się to w zależności od epoki, ale niezmiennie otchłań staje się miejscem ostatecznego sprawdzianu ludzkiej wytrzymałości i charakteru.

3. Otchłań w kontekście filozoficznym

W filozofii otchłań jest pojęciem, które pojawia się w rozważaniach o istocie człowieka i jego relacji do świata. Może symbolizować nieskończoność i nieznane, przestrzeń, która jest zarówno fascynująca, jak i przerażająca. Przykładem może być filozofia egzystencjalna, która postrzega życie ludzkie jako nieustanny zmagania z niepewnością i absurdem istnienia. Otchłań w tym przypadku to metafora stanu, w którym człowiek staje wobec niepewności bytu, bez możliwości pełnego zrozumienia otaczającego go świata. W filozofii Heideggera otchłań może być również rozumiana jako nieodgadniona tajemnica istnienia. To niewidoczna granica, za którą nie jesteśmy w stanie dostrzec żadnej pewnej odpowiedzi. Dla Heideggera życie ludzkie jest nieustannym zbliżaniem się do tej otchłani, jaką jest nieuchronna śmierć. Otchłań staje się symbolem nieprzekraczalnej bariery, której nie możemy uniknąć.

4. Otchłań w religii i mitologii

W religii i mitologii pojęcie otchłani występuje głównie w kontekście pojęcia życia po śmierci. W chrześcijaństwie otchłań jest miejscem, w którym dusze potępionych ludzi spędzają wieczność. W katolickiej teologii termin otchłań może być używany do określenia limbo – strefy oczekiwania, w której znajdują się dusze zmarłych, które nie miały okazji dostąpić zbawienia. Pojęcie to odnosi się do przestrzeni zawieszenia, gdzie brak jest zarówno nadziei, jak i ostatecznej kary. W mitologii greckiej natomiast otchłań to miejsce, do którego zstępują bogowie i herosi, aby zmierzyć się z największymi wyzwaniami. Jest to zatem przestrzeń próby i oczyszczenia.

FAQ

Co to jest otchłań?
Otchłań to pojęcie oznaczające głęboką, bezdenną przestrzeń, zarówno dosłowną, jak i metaforyczną. Symbolizuje nieznane, nieosiągalne oraz zagrożenie. Jakie są synonimy otchłani?
Synonimy to m. in. czeluść, przepaść, bezdenność, dziura, głębia. Jakie znaczenie ma otchłań w literaturze?
Otchłań jest motywem często wykorzystywanym w literaturze, symbolizującym cierpienie, zagubienie lub próby, z jakimi borykają się bohaterowie. Może również oznaczać metaforę ludzkiej duszy. Jak otchłań jest postrzegana w filozofii?
W filozofii otchłań często jest symbolem niepewności bytu, nieznanego i nieuchronności, w kontekście ludzkich poszukiwań sensu życia i istnienia. Co oznacza otchłań w religii?
W religii otchłań może być rozumiana jako miejsce potępienia dusz po śmierci lub jako stan zawieszenia, w którym dusze oczekują na zbawienie.